Mạng xã hội: Màu hồng, mặt tối và nghệ thuật ứng xử

 

Ngộ độc thông tin trong thời đại công nghệ số: Làm thế nào để sống bình yên và hạnh phúc?

Dương Thu Hương – Đúng và Sai dưới góc nhìn lịch sử và văn hóa

Trong đời sống văn học Việt Nam hiện đại, hiếm có tác giả nào gây nhiều tranh cãi như Dương Thu Hương. Từng là cô gái tuổi đôi mươi xung phong ra chiến trường, trải nghiệm tận mắt những ngày bom đạn khốc liệt ở Quảng Bình, Vĩnh Linh, bà bước vào văn học với niềm tin yêu cách mạng và khát vọng dâng hiến. Thế nhưng, từ một người lính văn công say mê lý tưởng, Dương Thu Hương đã trở thành nhà văn đối lập, công khai phê phán chế độ và bị xem là “chống phá cách mạng”. Lý lẽ nào khiến bà chuyển hướng, và những lý lẽ đó đúng hay sai?

Điều đầu tiên cần khẳng định là trong lập luận của Dương Thu Hương có những điểm đúng, phản ánh hiện thực khách quan. Bà là một trong số ít nhà văn dám phơi bày mặt trái của chiến tranh. Nếu như trước 1975, chiến tranh thường được văn học khắc họa như một bản hùng ca, thì trong trang viết của bà, chiến tranh hiện lên với đầy máu, nước mắt, sự chết chóc và bi kịch của kiếp người. Cách nhìn này không sai, bởi chiến tranh luôn tàn khốc, và việc giải ảo chiến tranh là một đóng góp quan trọng, giúp văn học Việt Nam bước gần hơn đến hiện thực đời sống. Sau 1975, khi đất nước thống nhất, bà tiếp tục phản ánh nỗi thất vọng trước bộ máy quan liêu, sự bất công và những biểu hiện tha hóa trong xã hội. Đây là những tồn tại có thật, được chính Đảng và Nhà nước thừa nhận trong công cuộc đổi mới. Khát vọng về tự do sáng tác và dân chủ cá nhân mà bà theo đuổi cũng là nhu cầu chính đáng của người nghệ sĩ. Chính vì vậy, Dương Thu Hương được nhiều bạn bè quốc tế ủng hộ, xem bà như biểu tượng của “tự do ngôn luận” ở Việt Nam.

Tuy nhiên, lý lẽ của Dương Thu Hương cũng bộc lộ nhiều hạn chế và sai lệch. Trước hết, bà tuyệt đối hóa cái nhìn bi kịch, chỉ tập trung vào bóng tối và nỗi đau, mà hầu như không ghi nhận những thành quả lớn của cách mạng như độc lập dân tộc, thống nhất đất nước hay cải thiện đời sống nhân dân. Sự phiến diện này khiến quan điểm của bà trở nên mất cân bằng. Thứ hai, bà không dừng lại ở phê phán để xây dựng, mà đi xa hơn: công khai phủ nhận cả chế độ xã hội chủ nghĩa, cho rằng con đường mà đất nước lựa chọn là không khả thi. Đây là điểm khác biệt cơ bản giữa một nhà văn phản biện và một nhà văn đối lập. Khi bà công khai bày tỏ lập trường ấy, đặc biệt trong bối cảnh quốc tế căng thẳng, tiếng nói của bà dễ dàng hòa vào luận điệu của truyền thông phương Tây. Chính điều này khiến nhiều người trong nước coi bà là “nói hộ” thế lực bên ngoài, làm giảm tính chính danh trong tranh luận.

Sự ủng hộ của bạn bè quốc tế đối với Dương Thu Hương vì thế cần được nhìn nhận thận trọng. Nó phản ánh giá trị nghệ thuật trong sáng tác của bà và sự trùng hợp với những giá trị mà phương Tây đề cao, như tự do cá nhân và nhân quyền. Nhưng sự ủng hộ ấy không đồng nghĩa với việc bà hoàn toàn đúng. Trong mắt nhiều người Việt Nam, bà đã rời bỏ vị trí người đồng hành, lựa chọn trở thành đối lập, và đó là một sự “ra đi” đầy tiếc nuối.

Nhìn từ hai phía, Dương Thu Hương vừa đáng nể vừa đáng tiếc. Đáng nể vì sự can đảm, dám nói, dám phơi bày những mảng tối mà nhiều người né tránh. Đáng tiếc vì sự cực đoan đã khiến bà phủ nhận tất cả, mất đi cơ hội đồng hành cùng đất nước trong hành trình đổi mới. Lý lẽ của bà đúng ở khát vọng nhân văn, nhưng sai ở sự phiến diện và cực đoan chính trị.

Kết lại, Dương Thu Hương là một hiện tượng phức tạp trong văn học Việt Nam đương đại. Bà vừa là nhân chứng trung thực của bi kịch chiến tranh và những bất cập xã hội, vừa là biểu tượng gây tranh cãi của sự đối lập chính trị. Sự thật về bà nằm ở giữa hai thái cực: không thể phủ nhận đóng góp của bà cho văn học, nhưng cũng không thể xem quan điểm cực đoan của bà là con đường đúng đắn cho dân tộc. Dương Thu Hương, vì thế, là một bài học về giới hạn giữa phê phán và đối lập, giữa dấn thân nghệ sĩ và lựa chọn chính trị.

Yêu bản thân khi ta chẳng thấy điều gì để yêu

Yêu bản thân khi ta chẳng thấy điều gì để yêu

Có những giai đoạn trong đời, ta soi gương mà chỉ thấy một con người mệt mỏi, đầy khuyết điểm và thất bại. Ta nhìn quanh và dường như ai cũng thành công, còn mình thì lạc lối, chậm chạp, vô dụng. Trong những lúc ấy, lời khuyên “hãy yêu bản thân” nghe thật xa vời, thậm chí còn khiến ta thêm tổn thương – bởi ta không hề thấy bản thân có gì đáng để yêu.

Thực ra, yêu bản thân chưa bao giờ đồng nghĩa với việc phải thấy mình hoàn hảo hay phải có đủ lý do để tự hào. Yêu bản thân đơn giản là dám chấp nhận chính mình trong mọi trạng thái: cả mạnh mẽ lẫn yếu đuối, cả thành công lẫn thất bại. Giống như khi ta ôm một người bạn thân đang buồn, ta không cần họ chứng minh giá trị, ta chỉ ôm vì họ xứng đáng được yêu thương. Bản thân ta cũng như thế.

Có những ngày thật khó để tìm ra điểm tốt của mình, vậy thì hãy bắt đầu từ những việc nhỏ bé nhất. Ăn một bữa đủ chất thay vì bỏ mặc cơ thể. Cho mình đi ngủ sớm thay vì thức trắng trong vô vọng. Đi bộ vài phút để hít thở không khí. Những điều giản dị ấy chính là cách ta âm thầm nói với bản thân rằng: “Mình xứng đáng được chăm sóc”. Yêu không nhất thiết phải là cảm xúc bùng nổ, đôi khi chỉ là hành động nhỏ nhưng đều đặn, giống như tưới nước cho một hạt mầm.

Điều khiến ta dễ tổn thương hơn cả chính là so sánh. Ta nhìn người khác rồi thấy mình kém cỏi, quên mất rằng ai cũng có cuộc chiến riêng mà ta không hề hay biết. Hạnh phúc không đến từ việc chạy theo thước đo của xã hội, mà từ việc từng ngày trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình. Nếu hôm nay ta chỉ tiến được một bước nhỏ so với hôm qua, thế đã là đáng giá.

Một cách khác để yêu bản thân là thay đổi ngôn ngữ ta dùng với chính mình. Thường thì ta dịu dàng với người khác nhưng lại khắt khe với bản thân. Khi mệt mỏi, ta dễ buông lời trách móc: “Mình vô dụng quá”, trong khi có thể chỉ cần đổi thành: “Mình đang kiệt sức, nghỉ một chút rồi sẽ khác”. Những câu nói ấy tuy nhỏ nhưng tạo nên sức mạnh chữa lành rất lớn.

Và nếu vẫn thấy mình chẳng có gì đáng giá, hãy thử nhìn lại những khoảnh khắc ta đã trao đi. Có thể chỉ là một nụ cười với bệnh nhân, một lần lắng nghe bạn bè, một việc nhỏ giúp ai đó. Giá trị của ta không nằm hết ở thành tựu, mà ở những dấu ấn âm thầm ta để lại trong cuộc đời người khác.

Cuối cùng, quan trọng nhất là hãy cho phép bản thân “được chưa ổn”. Không ai lúc nào cũng mạnh mẽ, vui vẻ, hoàn hảo. Sự yếu đuối, sai lầm hay buồn bã cũng là một phần rất con người. Được phép yếu đuối không có nghĩa là ta bỏ cuộc, mà là ta đủ nhân hậu để không ép mình phải gồng mãi.

Yêu bản thân không phải là đích đến sẵn có, mà là hành trình rèn luyện từng ngày. Dù hôm nay ta chưa thấy điều gì đáng yêu ở chính mình, chỉ cần kiên nhẫn gieo những hạt mầm nhỏ bé của sự quan tâm, sự dịu dàng và sự chấp nhận – thì sớm muộn gì, ta cũng nhận ra: mình đã xứng đáng được yêu thương ngay từ đầu, chỉ là trước đây ta chưa kịp nhìn thấy mà thôi.

“bộ nguyên tắc bỏ túi” để ứng phó khi gặp tình huống trong đời

“bộ nguyên tắc bỏ túi” để ứng phó khi gặp tình huống trong đời

1. Khi gặp vấn đề / sự cố

👉 “Tập trung vào giải pháp, không sa đà vào đổ lỗi.”
→ Giúp não giữ sự tỉnh táo, ưu tiên hành động thay vì tranh cãi.

2. Khi bị chỉ trích / hiểu lầm

👉 “Chọn lắng nghe để hiểu, hơn là phản ứng để thắng.”
→ Vừa giữ bình tĩnh, vừa giúp cải thiện quan hệ.

3. Khi thất bại

👉 “Xem thất bại như một bài học, không phải bản án.”
→ Giúp duy trì động lực và tự tin tiếp tục.

4. Khi thành công

👉 “Khiêm tốn để tiến xa, biết ơn để hạnh phúc.”
→ Giữ cho bản thân vững vàng, tránh ảo tưởng sức mạnh.

5. Khi căng thẳng / lo lắng

👉 “Kiểm soát được gì thì làm, không kiểm soát được thì buông.”
→ Tập trung năng lượng đúng chỗ, giảm áp lực tâm lý.

6. Khi mâu thuẫn với người khác

👉 “Đặt quan hệ lên trước cái tôi.”
→ Giúp tránh những đổ vỡ không đáng có.

7. Khi bị từ chối / mất mát

👉 “Không có cái mất nào vô nghĩa, nó dọn chỗ cho điều phù hợp hơn.”
→ Giúp nhẹ lòng và sẵn sàng cho cơ hội mới.

8. Khi phải ra quyết định quan trọng

👉 “Lựa chọn dựa trên giá trị, không chỉ dựa trên cảm xúc tức thời.”
→ Giúp quyết định có chiều sâu, ít hối tiếc.

9. Khi đứng trước sự thay đổi

👉 “Đón nhận thay đổi như một cơ hội học hỏi.”
→ Giúp dễ thích nghi và không bị mắc kẹt trong quá khứ.

10. Khi thấy người khác thành công hơn

👉 “So với chính mình hôm qua, không so với người khác hôm nay.”
→ Tập trung vào phát triển bản thân, tránh ganh tị.

📘 SỔ TAY PHƯƠNG CHÂM SỐNG

✅ Khi gặp vấn đề: Tập trung vào giải pháp, không đổ lỗi.
✅ Khi bị chỉ trích: Lắng nghe để hiểu, không phản ứng để thắng.
✅ Khi thất bại: Xem thất bại như bài học, không phải bản án.
✅ Khi thành công: Khiêm tốn để tiến xa, biết ơn để hạnh phúc.
✅ Khi căng thẳng: Kiểm soát điều có thể, buông điều không thể.
✅ Khi mâu thuẫn: Đặt quan hệ lên trước cái tôi.
✅ Khi bị từ chối/mất mát: Mọi mất mát đều dọn chỗ cho điều phù hợp hơn.
✅ Khi ra quyết định: Dựa trên giá trị, không chỉ cảm xúc tức thời.
✅ Khi thay đổi: Đón nhận thay đổi như cơ hội học hỏi.
✅ Khi thấy người khác thành công: So với chính mình hôm qua, không so với người khác hôm nay.

📘 Bộ nguyên tắc bỏ túi: Học tập – Làm việc – Phát triển bản thân

🎓 Học tập

✅ Học để hiểu, không chỉ để nhớ.
✅ Ôn lại ngay sau khi học – củng cố kiến thức thành trí nhớ dài hạn.
✅ Tìm nguồn học từ nhiều góc nhìn – tránh lệ thuộc 1 tài liệu.
✅ Dạy lại cho người khác – cách nhanh nhất để giỏi hơn.
✅ Biến tò mò thành thói quen – luôn hỏi “vì sao” và “như thế nào”.

💼 Làm việc

✅ Ưu tiên việc quan trọng trước việc khẩn cấp.
✅ Hoàn thành > Hoàn hảo (xong rồi mới cải tiến).
✅ Tập trung một việc trong một thời điểm (deep work).
✅ Luôn đặt câu hỏi: “Việc này có đưa tôi gần hơn đến mục tiêu không?”
✅ Làm việc nhóm: tôn trọng – lắng nghe – hỗ trợ.

🌱 Phát triển bản thân

✅ Mỗi ngày tiến bộ 1% – nhỏ nhưng đều.
✅ So sánh với chính mình hôm qua, không với người khác hôm nay.
✅ Giữ kỷ luật hơn là chờ cảm hứng.
✅ Rèn sức khỏe trước, thành công sau.
✅ Ghi chép và tự phản tư – biến trải nghiệm thành tri thức.

Khi ta thấy thiếu động lực sống, phải làm sao?

Những bản nhạc chậm của cuộc sống

Phim truyền hình Hàn Quốc Our Blues (Blues – Nơi đảo xanh) không chỉ là một tác phẩm giải trí, mà còn là bức tranh đời sống giàu tính nhân văn, gợi mở nhiều suy ngẫm về tình yêu, gia đình và nỗi đau riêng tư của mỗi con người. Đặt bối cảnh tại đảo Jeju yên bình, bộ phim sử dụng khung cảnh thiên nhiên thơ mộng làm nền để phác họa những gam màu phức tạp trong cuộc đời.

Điểm đặc biệt của Our Blues nằm ở cấu trúc “chuyện ngắn đan xen”. Thay vì chỉ xoay quanh một nhân vật trung tâm, phim kể nhiều câu chuyện nhỏ của những con người khác nhau – từ ngư dân, người buôn bán chợ trời, cho đến những người trẻ rời bỏ thành phố để tìm lại bản thân. Mỗi nhân vật là một “bản blues” với giai điệu riêng: buồn có, day dứt có, nhưng cũng chan chứa hy vọng. Cách kể chuyện này giống như những mảnh ghép, ghép lại thành bức tranh tổng thể về đời sống: dẫu ai cũng có nỗi đau thầm kín, nhưng sự kết nối, sẻ chia sẽ giúp con người đứng vững.

Không chỉ chạm đến nỗi buồn cá nhân, bộ phim còn mở ra những vấn đề xã hội rộng lớn: sự kỳ thị với những người bệnh, những định kiến về gia đình đơn thân, hay sự nặng nề của các mối quan hệ cha mẹ – con cái. Đặc biệt, những câu chuyện tình yêu trong Our Blues không tô hồng, mà chân thực, gần gũi, phản chiếu những thử thách thường nhật. Có những tình yêu dang dở, có tình yêu muộn màng, và cả tình yêu phải vượt qua sự khắc nghiệt của bệnh tật. Chính sự đa dạng này khiến khán giả nhìn thấy bản thân mình trong từng nhân vật, đồng cảm với nỗi đau, và hy vọng vào sự hàn gắn.

Một yếu tố đáng chú ý là cách phim khai thác vẻ đẹp của đảo Jeju. Những cảnh biển xanh, chợ cá tấp nập, cánh đồng gió mênh mang không chỉ là bối cảnh, mà còn là “nhân vật thầm lặng”, tượng trưng cho sự chở che, tái sinh. Biển có lúc dữ dội, có lúc lặng yên – giống như đời người, nhiều bão tố nhưng cũng có khoảnh khắc dịu dàng.

Our Blues không đi theo lối kể kịch tính gay cấn, mà nhẹ nhàng, lắng đọng, đôi khi chậm rãi như một bản nhạc nền. Nhưng chính sự chậm rãi ấy lại làm người xem suy ngẫm nhiều hơn về những giá trị bình dị: một bữa cơm chung, một cái ôm xoa dịu, hay chỉ đơn giản là sự hiện diện của người thân trong những lúc khó khăn.

Tóm lại, Our Blues – Nơi đảo xanh là tác phẩm không chỉ để xem, mà để cảm, để sống chậm lại và soi chiếu vào chính mình. Bộ phim nhắc nhở rằng ai cũng mang trong lòng những vết thương, nhưng bằng sự tử tế và thấu hiểu, chúng ta có thể cùng nhau chữa lành. Giữa nhịp sống hiện đại nhiều bộn bề, Our Blues giống như một lời thì thầm: hạnh phúc đôi khi không nằm ở những điều to tát, mà ở việc biết nắm tay nhau đi qua những mùa bão giông.